Min kanskje aller største fobi innan alle spelsjangrar er store byar. Eg kan ikkje fordra dei. Dei gjev meg eit blaff av irrasjonell angst. Det heile er ganske ironisk sidan rollespel ligg høgt oppe på lista mi over favorittsjangrar. Byar er likevel noko av det verste som finnest. Dei er store, vanskelege å navigere, byr på for mange postar eg må innom, og alt for mange folk du kanskje må eller ikkje må snakke med.
Eg blir letta når eg innser at du alle folka eg fryktar har noko å seie, i realiteten ikkje har noko å by på. Eg er av typen som må trykke på alt, og eg blir ganske stressa når folk byrjar å snakke om ungane sine, og eg sveittar når dei seier noko om kor dårleg fisket har vore i det siste. Eg kan ikkje fordra smalltalk, verken i den verkelege eller i den fiktive verda.
Det er ikkje dette eg er her for. Eg er her for å ha det moro. Eg er ikkje her for å lese side opp og side ned med dårleg forfatta dialog, eller enda verre, dialog framført av skodespelarar som ikkje kunne brydd seg mindre om kvaliteten på jobben dei utfører. Byar er noko skit.
Men så dukka Greedfall opp og snudde det heile på hovudet. Eg skal ikkje påstå eg visste kva eg gjekk til. Eit interessant rollespel frå ein gjeng som har lage kule, men litt skranglete spel før, kanskje? Det eg fekk er eit spel som har brauta seg fram og klatra seg opp som eit av mine favorittspel. Gjennom tidene.
Historia er kongen
Greedfall introduserer oss for De Sardet, ein ung mann, eller kvinne, som legg ut på ei reise til den mystiske øya Teer Fradeen for å leite etter ein kur for den brutale sjukdomen malichor. Du reiser både som den nye guvernørens søskenbarn og høgre hand, og må raskt lære deg å navigere mellom ei rekke ulike fraksjonar, livssyn og folk med ulike agendaer. Heile settinga for spelet er sterkt inspirert av kolonitida, og du spelar ein av desse kolonistane som reiser til ei ny, spanande verd. Det er friskt å presentere noko som har eit mørkt bakteppa i vår eiga verd på ein så optimistisk måte. De Sardet har ikkje sjølv eit tenkt nøye over kor vidt det å vere ein kolonist er negativt, og kva han skulle meine om det er noko du får vere med på å bestemme sjølv.
Teer Fradeen blir kanskje presentert som eit paradis, men viser seg raskt å vere alt anna. Her har vi to hovudsaklege fraksjonar som kjempar om dominans. På den eine sida av øya finn vi dei djupt religiøse Thelemistane, medan den andre sida av øya rommar heimen til Bridge Alliance, ein kunnskapsorientert fraksjon som ikkje skyr nokon midlar i jakta på sanninga om, vel, alt.
Dette er alt den unge De Sardeg eigentleg bryr seg om, men så var det elefanten i rommet då, "villmenna" med sin naturreligion som for alle og ein kvar berre er eit digert problem. Thelemistane vil frelse hedningane frå overtrua si, medan vitskapsmenna vil forske på dei. Dei innfødde sjølv vil helst berre få vere i fred, og mange av dei prøvar difor å jage ut nykomarane.
Det er mykje meir ein kunne ta tak i her, men dette er bakteppet for ei modig, sterk og uhyre godt fortalt historie som har fengsla meg til skjermen i mange seine timar. Lat oss ha ein ting klart først som sist, Greedfall er ikkje eit spel for alle. Om du er av typen som trykkjer deg gjennom all dialog fordi alt du bryr deg om er gameplayet, kan du styre unna med ein gong. Dette er ikkje spelet for deg. Greedfall er meir historie enn spel. Det aller meste av tida di vil gå med til å følgje og navigere samtaler mellom deg og folk i verda rundt deg,
Fantastiske oppdrag
Noko av det første som slo meg med Greedfall var kor uvanleg gode oppdraga i spelet er. Det spelar inga rolle om det er hovudhistoria eller eit lite sideoppdrag. Så godt som kvart einaste oppdrag i spelet er nøye gjennomtenkt, variert og engasjerande. Det er nesten som ein vits å rekne at spelets einaste henteoppdrag er ein del av eit langt, større oppdrag, og går ut på å sanke nokre bær for ein blind mann som ikkje tør fortelje stammen sin at han ikkje lenger ser.
Eg hugsar historia i Greedfall. Ikkje kva eg til ei kvar tid gjorde. Eg hugsar den gongen eg måtte stogge eit mytteri. Eg hugsar den gongen eg måtte ta stilling til dei harde kåra soldatar blir trente under. Den gongen eg fann ut dei forferdeleg tinga som blei gjort mot dei innfødde. Den gongen eg møtte inkvisisjonen, den gongen De Sardet for alvor byrja å forstå kva rolle han eigentleg spelte i dette. Mange spel byr på oppdrag der du startar ved punkt A, og reiser ril punkt B, fiksar problemet, og returnerer til A for ein premie. Slik er det ikkje her. I Greedfall startar du kanskje i A, men i staden for B, reiser du først til F, der blir du sendt til C der du må bestemme deg for om du vil gå tilbake til A, eller reise direkte til E der du finn ut at A kanskje driv med tull, sankar bevis hos D, ber om hjelp hos B, og returnerer til A som ven eller fiende.
Oppdraga er ikkje berre komplekse, dei tek lang tid, består av så mykje dialog at eg vil tippe opp mot 80% av speletida di vil gå med til samtaler. Samtaler eg burde frykte grunna min fobi mot store byar i spel, men som eg i staden elskar fordi både skodespelet og manuset over heile fjøla er uforskamma bra, gir meg val og verkty for å navigere, men viktigast av alt gjev meg ei veldig sterk kjensle av å ha påverkingskraft.
Kor mykje mine handlingar fullt ut endra historia er det ikkje godt å seie i etterpåklokskapens teikn. Nokre gongar er det tydeleg at her ville eit anna svar ha gjort stor forskjell, andre gongar er det meir subtilt. Åkke som, utviklarane pakkar det heile inn på eit sjeldant meisterleg vis som gjev deg kjensla av at dette er di historie. Om det er ein illusjon er ikkje så viktig. Bortsett frå dei (heldigvis) få gongane den bryt sjølvsagt.
Det er ikkje ofte, men diverre skjer det. Greedfall er eit spel som baserer seg på at du bestemmer kven De Sardet er, og dette er noko speler lukkast stort med. Det lukkast så godt med det at dei få gongane du mistar kontrollen er nesten provoserande. I eit par tilsynelatande veldig viktige situasjonar har eg ikkje fått delta, og på spesielt ein stad var eg uhyre klar til å be nokon dra til ein stad sola aldri skin, berre for å ende opp med at De Sardet snakkar av seg sjølv uta å gi meg ein sjanse til å skyte inn. Eg blei forbanna, men mest av alt fordi eg engasjerte meg så mykje i historia at det å miste kontrollen, om så i berre nokre få sekund, gjorde meg rasande.
Spelet byr samtidig på diverse bugs som kan dukke opp no og då. Verst er ein svært vedvarande bug som kutter dei siste orda i mange setningar. Om du ikkje har undertekstar på kan du i verste fall miste heile poenget ved det som blir sagt.
Bergteken
Sist eg sjekka var ikkje Spiders eit stort studio, men dei har likevel levert eit av dei vakraste spela eg nokok gong har sett. Å vandre gjennom dei nydelege og frodige landskapa på Teer Fradeen er som å draume deg bort til ei anna verd. Overgangen mellom villmark og by er ofte dramatisk, der utemde landskap glir over til å bli store, vakre byar som bugnar over av detaljar som fortel si eiga historie om folka som lev her.
Greedfall kan nok ikkje definerast som eit opa verd-spel, men det hentar mykje inspirasjon derifrå. Spelet er delt inn i ei rekke større soner som alle representerer delar av den digre øya, og spelet gjev meir ein illusjon av at du kan gå kvar du vil, enn at du faktisk kan det. Når du vandrar gjennom ein skog tenkjer du aldri på om du kan gå overalt, du følgjer i staden instinktivt stien framfor deg, at det kanskje er ein unsynleg vegg ved sida av deg er ikkje så farleg når den er tett skog du ikkje kunne sett føre deg å klatre gjennom uansett.
Best av alt er likevel musikken, denne fantastiske, stemningsfulle musikken som er der like ofte som musikken bør vere til stade i eit spel; så og seie alltid. Vi finn ikkje noko av denne frustrerande opa-verd-trenden som vel å berre la oss høyre musikk når utviklarane føler se spesielt rause. I Greedfall er det musikk heile tida, frå storslagne tonar til knapt merkbare mørke tonar som er der mest for å få deg til å kjene ubehag, eller ei hes fløyte og lyden av klokkespel som set sitt preg på nokre av møta med dei innfødde. Det er ein enorm variasjon i musikken, og den er av eit kaliber som kan måle seg med dei aller best i bransjen, og den løftar dei heilheitlege opplevinga av spelet opp på mektig vis.
Sjølv om spelet er vakkert, er det absolutt ting som avslører at dette ikkje er ein storproduksjon. Animasjonen er noko stivare enn kva det er lett å bli vand med frå større studio, og det er ein del gjenbruk. Mange av dei same andleta dukkar opp ofte, og innmaten på ein del hus er kopiar av kvarandre, men dette er bagatellar. Ein ting eg ikkje er heilt fan av er derimot den litt påtvungne variasjonen i folks etnisitet. At eit folk som i utgangspunktet skor seg på sjøfart rommar alt mellom mørkt og lyst kan eg absolutt kjøpe.. Litt vanskelegare har eg for å kjøpe at to ungar frå ei kvit mor som kjem frå eit isolert stammefolk på ei aude øy har veldig ulik hudfarge.
Mange vegar å gå
At noko av det siste eg tek føre meg i ein tekst om eit rollespel skulle vise seg å vere kampsystemet er noko uvanleg, sidan det som regel er ein svært viktig del av opplevinga. Det er det her òg, men det kjem litt i skuggen av alt det andre. Det blir mange kampar etter kvart, både mot eksotiske villdyr og menneske i ulike former, og eg vil ikkje påstå vi får eit uhyre elegant kampsystem, men det fungerer. Eit kult trekk er å la deg pause kampane og velje blant alt av gjenstandar og eigenskapar du skulle ha. I tillegg kan du lagre dine eigne snarvegar til ulike eigenskapar, noko som raskt viser seg å vere gull verd.
Samstundes får du til ei kvar tid ha med deg opp til to følgjesvener som kjemper ved di side, og desse byr alle på ulike våpen og eigenskapar som kan komplimentere dine eigne val.
Greedfall gjev deg ei rekke verkty for å byggje opp karakteren din. Som i andre rollespel sankar du inn erfaringspoeng for å løyse oppdrag og å reise ut i felten for å drepe fiendar. For kvart nye nivå får du eit nytt poeng innan ein eller fleire kategoriar som alle utviklar De Sardet på ulike måtar. Den første kategorien fokuserer på kamp, og her kan du velje kva typar våpen du brukar. Du får velje mellom alt frå lette sverd og tunge klubber til pistolar og rifler, eller du kan heller satse på magi. Det er fullt mogleg å kombinere eigenskapar nøyaktig slik du vil, og personleg enda eg opp med å fryse fiendar med magi før eg hakka laus på dei.
Kategori nummer to fokuserer på fysiske atributtar som definerer kor kraftige våpen du kan bruke, kor tunge rustningar du kan bære og om du vil vere i stand til å navigere enkelte vanskelege hinder i terrenget. Den tredje kategorien er den som kanskje betyr aller mest for interaksjonane dine med ulike folk. Her finn du ting som utstråling og intuisjon, eigenskapar som låser opp nye alternativ i samtaler med folk.
Korleis du vel å løyse ei gitt utfordring kan variere stort, og ei og same oppgåve kan løysast diplomatisk gjennom å beint fram overtale samtalepartnaren, bestikke han, eller kanskje til og med trua han med stygge konsekvensar. Andre gongar må du forkle deg, snike deg fram, eller no og då gå brutalt til verks og ta knekken på alle i hop.
Konklusjon
Eg ser føre meg at Greedfall er eit spel som kan splitte folk avhengig av kva du eigentleg ser etter i eit spel. Mange spelar berre for å banke fiendar og byggje opp figurane, og dette er heit legitimt, men i så fall er ikkje Greedfall spelet for deg. Det byr på rikeleg med artig karakterbygging der du blir nøydd til å planleggje korleis du vil utvikle deg, men dette er berre ein del av spelet, og i den store samanheng ein liten del av spelet.
Det som definerer Greedfall er historia. Den er så og seie alltid i fokus, og den er noko av det beste eg har hatt gleda av å ta del i. Det er nesten som om vi sjølve blir transporterte til denne øya, og berre glir inn i landskapet. Det er ikkje ei rett linje mellom start og mål, det er ein heil haug med linjer der dei aller fleste er sideoppdrag, men dei glir så godt saman med den overhengande historia at det nesten er umogleg å definere kva som er kva.
Eg sit igjen med ei kjensle av savn eg ikkje har erfart på ei stund. Den kjensla ein får når ein innser det er ganske trist å vere ferdig med noko. Ganske likt kjensla av å nå den siste sida i ei tjukk, god bok. Greedfall vil for meg, trass sine skavankar, gli inn som eit av årets, og kanskje tiårets største spelopplevingar.
